Dawne Gimnazjum Roesnerowej (ul. Kawęczyńska 12 w Warszawie)

Przy ulicy Kawęczyńskiej 12 w Warszawie znajduje się zabytkowy, wolnostojący budynek, który został wybudowany około 1928 roku. Jego frontowa część znajduje się od strony ulicy Kawęczyńskiej.

Składa się z czterech kondygnacji (parter i trzy piętra) oraz piwnicy. W górnej jego części znajduje się poddasze. Cały budynek jest murowany. Elewacja jest w większości koloru szarego. Przyziemie i część fasady pokryto ciemnym, brązowym kolorem.

Do naszych czasów zachowały się między innymi takie detale jak odboje konsolowe, wolutowe, w kształcie ślimacznic, o podstawie prostokąta, ozdobione elementami roślinnymi.

Okno piwniczne zabezpiecza okazała dekoracyjna krata.

W ścianach budynku dostrzegamy mocowania od nieistniejącej trakcji tramwajowej.

Obiekt stanowi świadectwo minionej epoki. W pierwszej dekadzie XX wieku właścicielem tej posesji był Wolf Datyner. Po jego śmierci teren ten przeszedł do rąk spadkobierców. Majątek pozostał w rękach Datynerów. To dwaj bracia Lewek i Baruch Datyner pod koniec lat dwudziestych wybudowali budynek fabryczny. Niestety do naszych czasów nie przetrwała informacja co było tam produkowane. Jedno jest pewne, że cała inwestycja nie zakończyła się sukcesem, gdyż nieruchomość w 1936 roku została zlicytowana.

Szczęśliwą nabywczynią była Halina Roesner, która bardzo szybko dokonała nadbudowy budynku głównego. Obiekt zmienił swoją funkcję na cele edukacyjne. W tym miejscu rozpoczęło swoją działalność Gimnazjum Roesnerowej (tzw. Szkoła Tramwajarzy) .

Tuż przed II wojną światową (1938 rok) w budynku mieściło się XII Państwowe Żeńskie Gimnazjum i Liceum im. Marii Skłodowskiej-Curie.

Budynek szczęśliwie przetrwał okres okupacji hitlerowskiej. W latach 1944-1945 dowództwo Armii Czerwonej ulokowało w tym miejscu komendę oraz Trybunał Wojenny. Budynek stanowił również siedzibę Prokuratury Warszawskiego Okręgu Wojskowego. Mury tego budynku pamiętają liczne przesłuchania, czy też orzekane wyroki. Pamiątką po tamtych wydarzeniach są między innymi zachowane w piwnicy drzwi z tzw. judaszem (wizjerem).

W 1945 roku w budynku ulokowano ponownie pod zmienioną nazwą Praskie Gimnazjum i Liceum Żeńskie, które stanowiło pierwszą powojenną szkołę średnią dla dziewcząt. W 1958 roku wspomniana placówka szkolna została przeniesiona na ul. Objazdową 3. Zgodnie z Uchwałą Rady Ministrów Nr 201/58 z dnia 13 czerwca 1958 roku powołano do życia Ochotnicze Hufce Pracy Związku Młodzieży Socjalistycznej. Budynek przy ul. Kawęczyńskiej 12 zyskał kolejną funkcję. Ulokowano w nim hotel OHP.

W późniejszym czasie w budynku mieściła się Szkoła Podstawowa dla Dorosłych nr 16, którą w 2000 roku przekształcono w Gimnazjum dla Dorosłych nr 69. W 2006 roku patronem gimnazjum przy ulicy Kawęczyńskiej 12 został Pułkownik Zygmunt Rylski „Hańcza”. Dwa lata później szkoła otrzymała sztandar. Ostatecznie w 2015 roku, zgodnie z Uchwałą nr LIII/166/2014 podjętą przez Radę Warszawy, gimnazjum zostało zlikwidowane.

Budynek aktualnie znajduje się pod opieką Zakładu Gospodarowania Nieruchomościami na Pradze Północ. W sierpniu 2019 roku nieruchomość przy ul. Kawęczyńskiej 12 została wpisana wraz z terenem posesji i pozostałościami murowanego ogrodzenia do rejestru zabytków pod numerem A-1521. Jest to bardzo cenny zabytek, będącym reliktem dawnej fabrycznej zabudowy tej części Warszawy.