loader image

16 maja 1943 roku – zakończenie powstania w getcie warszawskim.

16 maja 1943 roku Wielka Synagoga (projektu Leandra Marconiego – syna Henryka Marconiego) przy placu Tłomackie 7 w Warszawie przestała istnieć. Została wysadzona osobiście przez hitlerowskiego zbrodniarza Jürgena Stroopa. Ten dzień uznaje się za zakończenie powstania w getcie warszawskim.


Wielka Synagoga przy placu Tłomackie 7
Album pocztówek „Warszawa”wyd. około 1919 roku (według Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Lublinie)
Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Lublinie

Stroop z przeprowadzonej akcji likwidacyjnej getta warszawskiego sporządził raport dla Heinricha Himmlera (tzw. Raport Stroopa). Ten 75 stronicowy dokument stał się jednym z najważniejszych dowodów dokumentujących eksterminację polskiej ludności żydowskiej. W 2017 roku raport został wpisany na listę UNESCO Pamięć Świata. Sam Stroop za skutecznie przeprowadzoną akcję likwidacyjną „żydowskiej dzielnicy” został odznaczony Żelaznym Krzyżem I klasy. Po II wojnie światowej został osadzony w jednej celi (więzienie mokotowskie) z żołnierzem Armii Krajowej – Kazimierzem Moczarskim. Jürgen Stroop został stracony 6 marca 1952 roku. W latach 70 XX wieku Kazimierz Moczarski napisał książkę w formie reportażu pt. „Rozmowy z katem”. Pełna, niecenzurowana wersja tej książki ukazała się dopiero w latach 90 ubiegłego stulecia.